audiovisuele poëzie
Ben Verschuren
dichter / schrijver
BRIEVEN
reageren
Berichten uit de bovenwereld
Omdat het hier kan, doe ik het nu: jou ontmoeten toen ik nog uit dansen ging.
Er was een eerste wereldoorlog aan ons voorbij gegaan, ons dorp herbergde Belgische vluchtelingen, en er was een werelddepressie gaande, mijn vader verdiende eraan als molenaar, de boeren hadden ons nodig, de bakkers hadden ons nodig. Mijn oudste broer was al een tijd geëmigreerd. Nederland was toen al te klein vond men, ik zou hem pas veertig jaar later terug zien. Het leven was moeilijk, hoorde ik van mijn ooms en tantes, thuis werd daar niet over gepraat en als jonge vrouw had ik het nog niet opgemerkt. Mijn moeder liep in het zwart, ze had ooit drie jonge kinderen verloren. Dat de tijd nog donkerder zou worden, wisten we pas achteraf.
Ik neem je dus mee uit dansen, ik zal je leiden, je hebt namelijk geen echte zwier in je. Het is het café van mijn zus, ze staat een beetje scheef, met haar elleboog op de rand van de tapkast, een sigaret in de linkerhoek van haar mond. Ze kijkt naar de dansvloer, haar stijve been (kinderpolio) beweegt op het ritme van de muziek. Zodra ze ziet dat een glas leeg is, draait ze haar hoofd naar haar man achter de tap en beveelt een bestelling.
Plotseling ziet ze jou, de jongste zoon van haar zus die nog niet eens getrouwd is. Ze draait haar hoofd weer en beveelt haar man te kijken naar waar ze wijst. Maar ik heb je al tussen de dansers geloodst, hij ziet ons niet en schudt meewarig zijn hoofd.
Wat kijk je toch onwennig, zeg ik, ik ben je moeder niet, nog niet, ik ken je vader niet eens, ik ga nog ongekwetst uit dansen. Ik wil later studeren! Economie of wat er toen voor doorging. En dan neem ik met mijn jongste broer de zaak over. Je kijkt verward, alsof je het niet begrijpt. Wat wil jij later worden, vraag ik, nee toch geen priester hè!
Je moet wennen. Geen weduwe, geen fluitende moeder, een meisje nog, je zou verliefd op me kunnen worden, aha dat herken je, nu lach je eindelijk, je begint het te snappen.
Het gesprek verloopt moeizaam, ik stel voor laten we dansen op de charleston. Maar dan verdwijn je, ik zit alleen aan het cafétafeltje. Een jongen uit het dorp komt naar me toe, hij nodigt me uit. Mijn hand weert hem af. Ik hoor hem mompelen: wat een hautain wijf!
het vrije meisje
Schilderij Marlies Verda
Wat leuk, je hebt me uit dansen gevraagd! We lopen van de molen naar het café, je praat aan een stuk door, het kostte even tijd om mij als moeder van je los te schudden.
Als we het café binnen komen, heeft mijn zus het bevel al aan haar man doorgegeven. We hangen onze jassen aan de kapstok achter het billiard en gaan meteen de dansvloer op. Je kijkt verrast als je me hoort meezingen, een zuivere nog ongeschoolde stem.
Je moet zangles nemen, schreeuw je boven de muziek uit. En zangeres worden, roep ik nog luider, het was nooit eerder in me opgekomen. Wat heb ik eigenlijk voor stemtype?
De muziek is afgelopen, we gaan aan een tafeltje zitten waarop al twee biertjes staan.
Denk je dat er oorlog komt, vraag ik onverwacht, hoe kom ik op die vraag. Aan je blik zie ik dat je het antwoord weet ook al haal je je schouders op. Het voelt wat ongemakkelijk en verwarrender dan ik dacht. Dansen? vraag je. Deze keer ben jij het die leidt, stroef, maar je leidt tenminste. Je neuriet de muziek in mijn oor, ik neurie terug en laat me blind meebewegen als in een carrousel, onze stemmen waaien door de tijd, een duet van Händel.
Als ik mijn ogen open doe, is het café leeg, we zijn de enigen op de dansvloer. Mijn zus steekt een sigaret op en zet een nieuwe plaat op, haar man is de glazen al aan het afwassen. Hoe lang staan we hier, onbeweeglijk, van geen tijd bewust. Vreemd hoe je als moeder en zoon de grenzen tussen generaties kunt verlaten en zomaar ergens in een dorpscafé elkaar ongekwetst kunt tegenkomen. Het blijft wennen, misschien is een derde afspraak noodzakelijk, het zou een verplicht ritueel moeten zijn.
een bewuste jonge vrouw